امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) یا DeFi یک سیستم کاربردی بدون واسطه است که انجام امور مالی مثل دریافت وام و معاملات مالی را پشتیبانی می کند. به‌عبارت دیگر، دیفای را می توان یک مجموعه از چندین پروژه متفاوت دانست که همه آن ها یک هدف را دنبال می کنند و آن ارائه خدمات مالی غیر متمرکز است.
در حال حاضر تمامی خدمات مالی نظیر وام ، خرید و فروش و… توسط سیستم های مالی متمرکز مثل بانک ها صورت می گیرد. که در چنین سیستمی به دلیل متمرکز بودن ، مردم باید به ارگان ها و نهاد های دولتی اعتماد کرده و دارایی خود را به آن ها سپرد.
امکان فساد مالی و از بین رفتن سرمایه افراد به دلیل داشت واسطه از جمله خطر هاییست که درسیستم مالی متمرکز وجود دارد.
سیستم مالی غیر متمرکز به وجود آمده است که نیاز به اعتماد و امکان ایجاد خطا های غیر عمدی و فساد را با تکیه بر پلتفرم بلاک چین از بین ببرد. این سیستم در دسترس است و بدون هیچ واسطه مرکزی به فعالیت خود ادامه می دهد.بنابرین اشخاص می توانند بر دارایی خود کنترل داشته باشند.
مزایای اصلی دیفای
سیستم سنتی مالی ( سیستم متمرکز) وابسطه به ارگانهایی نظیر بانک تحت عنوان واسطه و دادگاه تحت عنوان داور می باشد. سیستم مالی غیر متمرکز یا همان دیفای به هیچ واسطه یا داوری نیاز ندارد.
کد های برنامه نوسی همه چیز را کنترل و پیش بینی می کنند. مهم ترین ویژگی این سیستم امکان نظارت و کنترل افراد بر دارایی هایشان می باشد.
در این سیستم هیچگونه مصادره مالی وجود نداشته و هیچ نهاد و یا ارگانی بر معاملات شما نظارت نخواهد داشت.
از دیگر مزایای سیستم مالی غیر متمرکز می توان به کاهش هزینه ها اشاره کرد.
در سیستم هایی که از قواعد بلاک چین پیروی می کنند، اطلاعات بر روی بلاک ها ذخیره و نگه داری می شود و تمامی افرادی که به شبکه متصل هستند قادر به دیدن این اطلاعات می باشند. بنا براین امکان ایجاد تقلب ، دستکاری و تغییر اطلاعات از بین می رود.
از دیگر مزایای چنین سیستمی می توان به امکان دسترسی افراد (به خصوص افرادی که امکان دسترسی به سیستم مالی سنتی را ندارند) به خدمات مالی اشاره کرد. ارائه خدمات مالی در این اکوسیستم دارای هزینه پایین می باشد و همین مورد دسترسی عموم را آسان کرده است.
کاربردهای DeFi
به طور کلی فعالیت های دیفای به سه دسته زیر خلاصه می شود:
وام‌دهی
یکی از محبوب‌ترین برنامه های سیستم دیفای پروتکل‌های وام‌دهی غیرمتمرکز می باشد. وام‌دهی و دریافت وام در این سیستم به صورت آزاد و بدون واسطه صورت می گیرد. این پلتفرم که بر پایه بلاک چین می باشد ویژگی های بسیاری از جمله ، امکان پرداخت فوری، امکان وثیقه‌گذاری با دارایی‌های دیجیتال و نیاز نداشتن به چک‌های اعتباری دارد.
همان طور که گفته شد به علت در دسترس بودن اطلاعات برای عموم ، نیاز به اعتماد به حداقل می رسد، ریسک طرفین را کاهش یافته و باعث تسریع در عملیات وام دهی می شود.
خدمات بانکی پولی
همانطور که در تعریف سیستم DeFi گفته شد ، فعالیت دیفای در حوزه مسائل مالی است، خدمات بانکی پولی نیز از زیر مجموعه این خدمات مالی می باشد. از جمله این خدمات می‌توان به صدور استیبل کوین‌ها اشاره کرد.
با رشد فناوری بلاک چین، تقاضا برای ایجاد استیبل کوین‌هامثل تتر بیشتر می شود.
از دیگر مواردی که در این سیستم به کاهش هزینه های حقوقی که در طی خدمات مالی صورت میگیرد می توان اشاره کرد، استفاده از قرارداد های هوشمند در این حوزه است.
برای آشنای بیشتر با استیبل کوین ها این مقاله را مطالعه نمایید.
صرافی‌های غیرمتمرکز
صاحب‌نظران این حوزه معتقد هستند که ، صرافی‌های غیرمتمرکز در آینده نقش پر رنگی خواهند داشت زیرا این صرافی ها خود دارای سیستم دیفای می باشند.
در صرافی‌های غیرمتمرکز که روی بلاک چین فعالیت دارند، افراد قادر خواهند بود خرید و فروش دارایی های دیجیتال خود را بدون واسطه انجام دهند.
برای آشنایی بیشتر با صرافی های غیر متمرکز این قسمت را مطالعه کنید.
برنامه‌های دیفای کجا اجرا می‌شوند؟
قرارداد هوشمند هسته اصلی حوزه امور مالی غیرمتمرکز می باشد، قرار داد های معمولی برای انجام امور خود از این قوانین پیروی می کنند ولی قرار داد های هوشمند را کد های کامپیوتری پیش می برد.
قرارداد هوشمند با استفاده از بلاک چین،دارای ضمانت اجرائی می باشد. این قرارداد توسط کد های کامپیوتری به اجرا در می آیند و پس از اجرا کسی قادر به توقف آن نیست.
قراردادهای هوشمند عملیات را سریع‌تر و آسان‌تر اجرا می کند و خطرات کمتری را برای طرفین قرار داد به وجود می آورد. از طرف دیگر، هنوز قراردادهای هوشمند توسط مراجع قضایی به رسمیت شناخته نشده اند که این مورد می تواند ریسک پذیر باشد.
در حال حاضر اتریوم بزرگ‌ترین پلتفرم برای پروژه‌های دیفای می باشد، که بلاک چین آن بیش از ۷۰٪ کل اکوسیستم دیفای را شامل می شود.
چالش های دیفای
از جمله چالش های پیش روی دیفای می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرعت : سیستم بلاک چین سرعت کمتری به نسبت پلتفرم متمرکز دارد که این موضوع باعث کاهش سیستم های غیرمتمرکز نیز می شود.
-
احتمال خطا از سمت کاربر : در سیستم دیفای واسطه وجود ندارد و تمامی امور توسط خود کاربر انجام می گیرد، بنابر این مسئولیت حفظ دارایی بر عهده خود کاربر می باشد.به طور مثال اگر شخصی در سیستم متمرکز رمز حساب خود را فراموش کند با رجوع به بانک می تواند این رمز را بازیابی کند ولی در سیستم غیر متمرکز چنانچه فرد رمز که در اینجا کلید خصوصی نام دارد را از دست بدهد امکان دسترسی به دارایی خود که داخل یک کیف پول دیجیتال است را برای همیشه از دست خواهد داد.
-
تجربه کاربری بد: در حال حاضر نحوه استفاده از این سیستم برای افراد تازه وارد پیچیده است. برای یک کاربر عادی آسان بودن کار با این حوزه به نسبت حریم‌خصوصی و عدم‌تمرکز اولویت دارد.
